تهیه صورت مغایرت بانکی
صورت مغایرت بانکی لیستی است که درمقاطع مختلف توسط دارندگان حساب بانکی تهیه وموارد مغایرت و اختلاف بین اسناد حسابداری صادره توسط آنها و اسناد حسابداری توسط بانک (بابت واریز، برداشت یا پرداخت وجه) در آن منعکس و پیگیری لازم جهت رفع موارد اختلافی بین مانده حساب بانک نزد دفاتر موسسه و مانده حساب نزد بانک صورت می‌گیرد.خدمات مالی و حسابداری
یکی از کارهایی که معمولا حسابداران درپایان هرماه باید انجام دهند مقایسه اقلام ثبت شده در «حساب بانک» در دفاتر شرکت با اقلام ثبت شده در صورت حساب بانکی است که معمولا بانک هادرپایان هر ماه تحویل مشتریان خود می دهند . مانده حساب بانک در دفاتر شرکت در اکثر موارد با مانده مندرج در صورت حساب بانک تطابق ندارد.شرکت حسابداری
حسابداران در پایان هرماه ضمن مطابقت دادن مبالغ ثبت شده دردفاتر با اقلام ثبت شده در صورت حساب بانک هرگونه مغایرت موجود را تعیین و در اسرع وقت دلیل آن را مشخص کنند.این فرایند از طریق صورت مغایرات بانکی انجام می شود.فرسان
مراحل تهیه صورت مغایرت بانکی
“مرحله اول” : اولین مرحله برای تهیه صورت مغایرت بانکی این است که تک تک اقلام ثبت شده دردفاتر شرکت وصورت حساب بانک را بررسی نمایید . تمامی اقلامی که در بدهکار دفاتر شرکت ثبت شده اند باید با اقلامی که در بستانکار صورت حساب بانک ثبت شده اند مقابله گردند و برعکس؛ اقلامی که در بستانکار دفاتر شرکت ثبت شده اند باید با اقلامی که در بدهکار صورت حساب بانک ثبت شده اند مقابله گردند.
“مرحله دوم” : در مرحله دوم بایدتک تک اقلامی که در مرحله اول مقابله نشده اند مشخص شوند . این اقلام را اصطلاحا اقلام باز می گویند و به چهار گروه تقسیم میشوند:
“اقلام باز بدهکار دفتر” : این اقلام شامل مواردی است که حسابدارشرکت آن هارادرستون بدهکاردفتر معین حساب بانک ثبت کرده است لیکن به عللی تا پایان ماه مورد نظر در ستون بستانکار صورت حساب بانک منعکس نشده است. از جمله این اقلام واریزی هایی است که از شهر های دیگر دروجه حساب بانکی شرکت حواله و مستندات آن به شرکت ارائه می شود ولی وجه آن با تاخیر به بانک می رسد.برخی از این وجوه را وجوه بین راهی هم می گویند.هنگام تهیه صورت مغایرت بانکی؛ اقلام باز بدهکار دفتر به مانده طبق صورت حساب بانک اضافه می شود.
“اقلام باز بستانکار دفتر” : این اقلام شامل مواردی است که حسسابدارشرکت آنرا در ستون بستانکار دفتر معین حساب بانک ثبت کرده است لیکن تا پایان ماه مورد نظر درستون بدهکار صورت حساب بانک منعکس نشده است.قسمت عمده این اقلام شامل چک هایی است که شرکت صادر کرده ولی گیرندگان چک تا پایان ماه مورد نظر وجه آنها را از بانک وصول نکرده اند.این گونه چک ها را چک های معوق میگویند. هنگام تهیه صورت مغایرت بانکی؛ اقلام باز بستانکار دفتر از مانده طبق صورت حساب بانک ؛ کسر میشود.
“اقلام باز بدهکار صورت حساب بانک” : این اقلام شامل مواردی است که درستون بدهکارصورت حساب بانک ثبت شده ولی شرکت آنها را در ستون بستانکار دفتر معین حساب بانک ثبت نکرده است.اقلام باز بدهکار صورت حساب بانک معمولا شامل هزینه های بانکی و سایر اقلامی است که بانک آنها را از حساب شرکت برداشت کرده لیکن به دلیل بی اطلاعی شرکت و یا تاخیر در ارسال مستندات؛ تا پایان ماه ثبت دفاتر شرکت نشده است. هنگام تهیه صورت مغایرت بانکی؛ اقلام باز بدهکار صورت حساب بانک از مانده طبق دفاتر شرکت کسر میشود.خدمات حقوقی
“اقلام باز بستانکار صورت حساب بانک” : این اقلام شامل مواردی است که درستون بستانکارصورت حساب بانک ثبت شده ولی شرکت آنها را در ستون بدهکار دفتر معین حساب بانک ثبت نکرده است. اقلام باز بستانکار صورت حساب بانک معمولا شامل وجوهی است که به حساب بانکی شرکت واریز شده لیکن شرکت از آن اطلاع نداشته و یا مستندات آن تا پایان ماه به دست شرکت نرسیده؛ لذا در دفاتر شرکت ثبت نشده است. هنگام تهیه صورت مغایرت بانکی؛ اقلام باز صورت حساب بانک به مانده طبق دفاتر شرکت؛ اضافه میشود.
اقلامی که در دفاتر شرکت یا بانک اشتباه ثبت شده اند
علاوه برچهار مورد اقلام باز که در بالا به آنها اشاره شد ممکن است هنگام بررسی دفترمعین حساب بانک یا صورت حساب بانک به اقلامی برخورد کنیم که حسابدار شرکت یا بانک آنها را اشتباه ثبت نموده اند. برخی از این اشتباهات عبارتند از: ثبت رقم به صورت غلط؛ ثبت مبلغ بدهکار در بستانکار یا برعکس؛ ثبت مبلغ مربوط به یک حساب دیگر و …
روش محاسبه موجودی بانک از مانده دفتر
اصطلاحا صورت مغایرت بانکی به روش مانده واقعی میگویند . روش مانده واقعی تنها روش مورد قبول مطابق استاندارد های حسابداری است. اما با این وجود صورت مغایرت بانکی را به دوروش دیگر نیز تهیه نمود.
دریکی از این روشهابا استفاده از مانده بانک دردفاتر شرکت؛ موجودی بانک مطابق صورت حساب ارسالی بانک محاسبه میشود . در گزارش تراز آزمایشی در صورتی که جمع ستون‌های بستانکار و بدهکار با هم برابر نباشند، واضح است که عملیات ثبت شده در سیستم به درستی صورت نگرفته است. چنانچه جمع ستون بدهکار و بستانکار در تراز آزمایشی برابر باشند به این معنا نیست که عملیات ثبت شده در سیستم بدون نقص می‌باشد چرا که ممکن است عملیات ثبت شده حساب‌ها به گونه‌ای باشد که اشتباهات موجود را پوشش داده و جمع ستون‌های بدهکار و بستانکار در این گزارش با هم برابر شده باشند.
سازمانها براساس سیاست‌های خود در بازه‌های زمانی خاص، گردش حساب‌های موجود را با طرف حساب مورد نظر بررسی و در صورت وجود، مغایرت‌ها را اصلاح می‌نمایند. با تهیه صورت مغایرت بانکی می‌توانید بخش عمده‌ای از این اشتباهات را شناسایی و اصلاح نمایید.
برطرف کردن اختلافات گردش حساب جاری دردفاتر بانک و صورت حساب بانک در دفاتر مجموعه، صورت مغایرت بانکی گفته میشود. برای تهیه صورت مغایرت بانکی، سازمانها برای هر حساب از بانک مورد نظر گردش حساب خود را دریافت و با گردش حساب بانک در سیستم حسابداری مقایسه می‌نمایند. برای تهیه گردش حساب در بانک می‌توانید از طریق مراجعه به بانک یا اپلیکیشن‌های بانکی یا اینترنت بانک اقدام فرمایید.
علت به وجود آمدن مغایرت بانکی را می‌توان به 2 دسته طبقه بندی کرد:
۱) عملیاتی که در دفاتر مالی مجموعه ثبت شده‌اندولی دردفاتر بانک ثبت نشده‌اند.
“چک‌های معوق” : برای چک‌های صادر و ثبت شده در دفاتر مالی مجموعه که هنوز جهت وصول نزد بانک نرفته‌اند، مبلغ چک از حساب بانک کم میشود ولی در دفتر بانک،ازحساب سازمان مبلغی کم نمی‌شود که در این صورت مانده بانک بیشتر از مانده مجموعه می‌باشد.
“واریزی‌های موسسه“: به عنوان مثال فرض کنیدکه درساعات پایانی روزمبلغی به حساب بانک واریزشوددراین صورت سازمان مبلغ مربوطه رادر اسناد خود ثبت می‌نماید ولی در دفاتر بانک در تاریخ دیگری ثبت میشود که در این صورت در تاریخ ثبت سند سازمان، در دفتر سازمان مبلغ مربوطه به حساب بانک اضافه شده و مانده سازمان بیشتر از مانده بانک است و باعث به وجود آمدن مغایرت میشود.
“اشتباهات حسابدار سازمان” : ممکن است که حسابدار سازمان درهنگام صدوراسناد، مبلغ مربوط به تراکنشات یادردرج مبلغ در ستون بدهکار یا بستانکار اشتباه کرده باشد.
یادردرج مبلغ در ستون بدهکار یا بستانکار اشتباه کرده باشد.
۲) عملیاتی که در دفاتر بانک ثبت شده‌اند ولی دردفاترمالی مجموعه ثبت نشده‌اند.
“برداشت‌های بانک از حساب سازمان بابت کارمزد” :گاهی ممکن است که بانک از حساب سازمان مبلغی را به عنوان کارمزد برداشت نماید و اطلاعیه‌ای جهت بدهکاری این مبلغ به سازمان ارسال ننماید یا در تاریخ صدور، نامه به دست سازمان نرسد. در این صورت سازمان این مبلغ را در دفاتر خود ثبت نمی‌کند و مانده سازمان بیشتر از مانده بانک میشود.
“اشتباهات بانک در ثبت اسناد“: گاهی ممکن است که کارمندان بانک هم اشتباهاتی دربرداشت یاواریز داشته باشند. به این صورت که مبلغی را اشتباهی به حساب واریز و آن مبلغ را از حساب برداشت (یا برعکس) نمایند. در این حالت مانده سازمان با مانده بانک برابر است ولی در گردش‌ها مغایرت وجود دارد.
روش های تنظیم صورت مغایرت بانکی
برای تنظیم صورت مغایرت بانکی چند روش وجود دارد که در ادامه به آنهااشاره میکنیم:
“روش مبناقرار دادن مانده صورت حساب بانک” : دراین روش حسابدار برای تهیه صورت مغایرت بانکی، با انجام برخی تعدیلات ازمانده بانک بر اساس دفاتر حسابداری شرکت، به مانده بانک بر اساس صورت حساب بانک میرسد.
“روش مبنا قرار دادن مانده دفاتر شرکت” : دراین روش حسابداری برای تهیه صورت مغایرت بانکی باانجام برخی تعدیلات از مانده بانک طبق صورت حساب بانکی به مانده بانک برطبق دفاترحسابداری شرکت میرسد.
“روش مبنا قرار دادن مانده واقعی شرکت” : دراین روش نیزحسابداربرای تهیه صورت مغایرت بانکی از مانده بانک طبق دفاتر و طبق صورت حساب های بانکی، مانده واقعی را به دست می آورد.